शैक्षिक प्रविधि तथा अनौपचारिक शिक्षा महाशाखा

पाठ्यक्रम तथा सामाग्री शाखा

१. बैकल्पिक शिक्षा अन्तर्गत अनौपचारिक प्रौढ विद्यालय, आधारभूत र माध्यमिक तहका खुला विद्यालयका लागि स्वीकृत पाठ्यक्रममा आधारित भइ पाठ्यपुस्तक, शिक्षक निर्देशिका, विद्यार्थीका लागि अभ्यास पुस्तिका, सन्दर्भ सामग्रीहरुको विकास, छनोट तथा छपाइ गर्ने ।

२. आधारभूत, वित्तीय तथा विद्युतीय साक्षरता र निरन्तर शिक्षाका लागि पाठ्यपुस्तक तथा सन्दर्भ सामग्री विकास र छपाई गर्ने ।

३. विभिन्न पेसाकर्मी तथा निवृत्त शिक्षक र कर्मचारीका लागि जीवनपर्यन्त निरन्तर पेसागत शिक्षासम्बन्धी नमूना कार्यक्रम, पाठ्यपुस्तक तथा अध्ययन सामग्री विकास तथा व्यवस्थापन गर्ने ।

४. विद्यालय पूर्व उमेर समूहका, विद्यालयको पहुँच नपुगेका प्रौढ नागरिक र उच्च शिक्षा तहमा माथिल्लो तहमा भर्ना हुन प्रतीक्षारत विद्यार्थीहरुका लागि आवश्यकताका अध्ययनका आधारमा सिकाइ सामग्री विकास तथा व्यवस्थापन गर्ने ।

५. अनौपचारिक तथा अरीतिक प्रणालीबाट आर्जित ज्ञान तथा सिप पहिचान, बर्गीकरण र प्रमाणीकरणका लागि मापदण्ड सहितको कार्यान्वयन प्रारुप विकास गर्ने ।

६. महाशाखावाट तोकिएका अन्य कार्यहरु गर्ने ।

श्रव्य दृष्य शाखा

१. दूर शिक्षारखुला सिकाइ कार्यक्रम सञ्चालन गर्न विषय वस्तु सम्पादन, रेकर्डिङ्ग तथा रेडियो प्रसारण गर्नका लागि कार्ययोजना वनाइ कार्यान्वयन गर्ने, गराउने ।

२. दूर शिक्षाको माध्यमबाट शिक्षक तालिम तथा कार्यक्रम सञ्चालन गर्नेरगराउने ।

३. दूर शिक्षाको माध्यमबाट विभिन्न शैक्षिक कार्यक्रमहरू सञ्चालनको व्यवस्था मिलाउने ।

४. आवश्यकता अनुसार भिडियो कर्न्फ्रेन्सरिङ्ग, टेलिकर्न्फ्रेन्सरिङ्ग कार्यक्रमहरु आयोजना गर्ने ।

५. स्वीकृत पाठ्यक्रम अनुसारको सामग्री तयार पारी श्रव्य दृश्य कार्यक्रमहरू सञ्चालन गर्ने र गराउने ।

६. उत्पादित कार्यक्रम तथा प्रसारित सामग्रीको प्रभावकारीता अध्ययनका लागि अनुगमन गर्ने ।

७. विद्यालयको स्वीकृत पाठ्यक्रममा आधारित भई वर्षभरी पठनपाठन गर्ने अनिवार्य विषयका सवै पाठहरु भर्चुअल विधिबाट प्रत्यक्ष शिक्षण गरी भर्चुअल विद्यालयहरुमा त्यसको प्रसारणको सुनिश्चितता सम्वन्धी कार्यहरु गर्ने ।

८. राष्ट्रिय, प्रदेश स्तर र स्थानीय तहका टेलिभिजिन तथा रेडियोरएफएमहरुसंग सहकार्य गरी भर्चुअल पाठहरु प्रसारणको व्यवस्था मिलाइ सवै विद्यालयका विद्यार्थीहरुको पहुँचको सुनिश्चितता सम्वन्धी कार्यहरु गर्ने ।

९. महाशाखावाट तोकिएका अन्य कार्यहरु गर्ने ।

शैक्षिक प्रविधि शाखा

१. विद्यालय तहमा पठन पाठन हुने कम्प्यूटर विषयको अध्यापन तथा सबै विषयको शिक्षणमा सूचना प्रविधिको प्रयोगका लागि आवश्यक पर्ने उपकरण पूर्वाधार तथा सफ्टवेयर विकास सम्बन्धी कार्य गर्ने ।

२. विद्यालय शिक्षाका लागि शैक्षिक सूचना नीति र आइसिटि मास्टर प्लान तयार गरी पेश गर्ने र स्वीकृत योजनाको प्रभावकारी कार्यान्वयनका लागि नमूना निर्देशिका तथा कार्यविधिहरु तयार गर्ने ।

३. शिक्षण सिकाइमा आइसिटीको प्रयोग गर्ने शिक्षक तथा प्राविधिकका लागि क्षमता विकासका प्रारुपहरु तयार गर्ने ।

४. देशभरका विद्यालयहरुमा इन्टरनेटको पहुँच सम्बन्धी कार्यक्रम विकास र अन्तरनिकाय समन्वयसम्बन्धी कार्यहरु गर्ने ।

५. विद्यालय शिक्षा, निरन्तर सिकाइ र सेवाकालीन शिक्षक तालिमको लागि डिजिटल सामग्रीहरुको विकास, उत्पादन, वितरण र प्रसारण सम्वन्धी कार्यहरु

६. शैक्षिक सूचना प्रविधिको प्रबर्धनका लागि गैर सरकारी संस्थासंग समन्वयात्मक भूमिका निर्वाह गर्ने ।

७. गैसस तथा निजी क्षेत्रबाट विकसित श्रव्य र श्रव्यदृष्य सामग्रीको संकलन, गुणस्तर परीक्षण र विद्यालय तहसम्म सरल र सहज पहुँचको सुनिश्चितता गर्ने ।

८. केन्द्रको वेवसाइट तथा सूचना प्रविधि सम्बन्धी कार्यहरू गर्ने ।

९. महाशाखावाट तोकिएका अन्य कार्यहरु गर्ने ।

अनौपचारिक तथा वैकल्पिक शिक्षा शाखा

१. साक्षरता घोषणाको अभियानका लागि सहजीकरण मार्गदर्शन सहितको कार्यविधि र मापदण्ड विकास गर्ने तथा सो काममा प्रदेश र स्थानीय तहवीच समन्वय गर्ने ।

२. बैकल्पिक शिक्षा अन्तर्गत अनौपचारिक प्रौढ विद्यालय, आधाभूत र माध्यमिक तहका खुला विद्यालय कार्यक्रमहरुको संचालन तथा व्यवस्थापनमा समन्वय र सहजीकरण गर्ने ।

३. जीवन पर्यन्त शिक्षाका लागि लक्षित बर्ग र उमेर सुहाउँदो नमूना कार्यक्रमहरु विकास गर्ने तथा ति कार्यक्रमहरुको कार्यान्वयनका लागि आवश्यक सहजीकरण गर्ने ।

४. सामुदायिक अध्ययन केन्द्र, गैह्र सरकारी संस्था तथा विद्यालयहरु परिचालन गरी निरन्तर शिक्षा संचालन गर्न प्रदेश तथा स्थानीय तहसंग सहकार्य गर्ने ।

५. अनौपचारिक शिक्षा, साक्षरता, निरन्तर शिक्षा सम्बन्धी सूचना प्रणाली अद्यावधिक गर्ने कार्यमा आवश्यक सहजीकरण गर्ने ।

६. आधारभूत, वित्तीय तथा विद्युतीय साक्षरता र निरन्तर शिक्षा कार्यक्रम संचालनको व्यवस्था गर्ने ।

७. विभिन्न पेसाकर्मी तथा निवृत्त शिक्षक र कर्मचारीका लागि जीवनपर्यन्त निरन्तर पेसागत शिक्षा कार्यक्रम संचालन गर्ने ।

८ विद्यालय पूर्व उमेर समूहका, विद्यालयको पहुँच नपुगेका प्रौढ नागरिक र उच्च शिक्षा तहमा माथिल्लो तहमा भर्ना हुन प्रतीक्षारत विद्यार्थीहरुका लागि आवश्यकताका अध्ययनका आधारमा सिकाइ कार्यक्रम संचालन व्यवस्थापनमा समन्वय र सहजीकरण गर्ने ।

९. अनौपचारिक तथा अतिरिक्त प्रणालीबाट आर्जित ज्ञान तथा सिप पहिचान, वर्गीकरण र प्रमाणीकरण कार्यको संचालन व्यवस्था गर्ने ।

१०. विद्यालय तहको खुला तथा दूर शिक्षाको स्वाध्ययन सामग्री, पाठ्य सामग्री, श्रव्यदृष्य सामग्री आदिको उपयुक्तता परीक्षण कार्य गर्ने र गुणस्तर सुधारका लागि सुझाव तथा पृष्ठपोषणहरु दिने सम्वन्धी कार्यहरु गर्ने ।

११. स्थानीय तथा प्रदेश तहबाट प्राप्त प्रगति विवरणका आधारमा अनौपचारिक शिक्षा तथा साक्षरताको राष्ट्रिय स्थिति प्रतिवेदन तयार गर्ने ।

१२. राष्ट्रिय तथा अन्तराष्ट्रिय स्तरका राम्रा अभ्यास तथा सहकार्यका आधारमा साक्षरता तथा निरन्तर शिक्षा सुधार योजना तयार गरी पेश गर्ने ।

१३. महाशाखावाट तोकिएका अन्य कार्यहरु गर्ने ।

समावेशी शिक्षा शाखा

१. समावेशिता, अपांगता, सांकेतिक भाषा, सूचना प्रविधि लगायतका विषयक्षेत्रमा तोकिएका कार्यहरु गर्ने ।

२. समावेशी शिक्षा सम्बन्धी माग र आवश्यकताका आधारमा पहिचान भएका कार्यहरु गर्ने ।

३. समावेशी शिक्षाको नीति, रणनीति विकास एवम् कार्यान्वयनमा सहजीकरण गर्ने तथा अपाङ्गता भएका बालबालिकाहरुको सिकाइ एवम् व्यवस्थापनसँग सम्बन्धित विषयमा आवश्यकता अनुसार अध्ययन अनुसन्धान गराउने ।

४. अपाङ्गता भएका बालवालिकाका लागि विशेष प्रकृतिका विद्यालयबाट दिइने शिक्षासम्बन्धी कार्यहरुमा सहजिकरण गर्ने ।

५. अपाङ्गता क्षेत्रमा काम गर्ने सरकारी तथा गैह्र सरकारी संस्थाहरुसँगको सहकार्यमा गरिने कार्यक्रमहरुको तर्जुमा र कार्यान्वयनमा गरिनु पर्ने समन्वय सम्वन्धी कामहरु गर्ने ।

६. विभिन्न किसिमका छात्रवृत्ति तथा लक्षित वर्गलाई दिइने प्रोत्साहन सम्वन्धी मापदण्ड निर्धारण र लक्षित वर्गसम्म सेवा पुर्याउने कार्यका लागि आवश्यक नीति, रणनीति तर्जुमामा सहजीकरण र समन्वय गर्ने ।

७. सबै किसिमका शैक्षिक कार्यक्रमलाई लैङ्गिक मैत्री बनाउन र विद्यालयमा लैङ्गिक मैत्री वातावरण सिर्जनामा सहजीकरण सम्वन्धी कार्यहरु गर्ने ।

८. बहुकक्षा,बहुस्तररबहुभाषा तथा शिक्षाको माध्यम भाषा सम्बन्धी नीति, योजना निर्माण एवम् स्रोत व्यवस्थापनमा सम्बन्धी सहजीकरण सम्वन्धी कार्यहरु गर्ने ।

९. मातृभाषामा शिक्षासम्बन्धी राष्ट्रिय स्तरका कार्यक्रमहरु तर्जुमा र कार्यान्वयसम्बन्धी कार्य गर्ने ।

१०. महाशाखावाट तोकिएका अन्य कार्यहरु गर्ने ।